مجموعه «رزم پنجم» حاصل چند سال تجربه و تداوم نگاه شخصی غلامرضا حیدرپناه به آیین تعزیه است؛ نگاهی که از محدوده‌های رایج عکاسی مستند عبور کرده و به سبکی ابداعی و منحصربه‌فرد در عکاسی آیینی بدل شده است.
در این مجموعه، تعزیه نه به مثابه موضوعی برای ثبت و گزارش، بلکه به‌عنوان یک وضعیت روانی، تاریخی و زیبایی‌شناختی مورد مواجهه قرار می‌گیرد. آنچه بیننده با آن روبه‌روست، بازنمایی مستقیم واقعه نیست، بلکه تأملی شخصی و تصویری‌ست بر درون‌مایه‌های رنج، فراق، ایمان و تکرار که در بطن این آیین وجود دارد.
حیدرپناه با بهره‌گیری از زبان اکسپریمنتال در عکاسی – شامل تکنیک‌های دست‌کاری‌شده، شکست در پرسپکتیو، حذف جزییات، یا اغراق در نور و رنگ – تعزیه را از سطح مناسکی‌اش به سطحی شهودی و انتزاعی ارتقا می‌دهد. در این میان، “رزم پنجم” نه صرفاً یک پرده خاص در تعزیه، که نمادی‌ست از لحظه‌ای دراماتیک و درونی، که تعارض‌های انسانی و الهی در آن به اوج می‌رسد.
این شیوه مواجهه، جایگاه بیننده را نیز دگرگون می‌کند: او صرفاً ناظر نیست، بلکه به درون فضا کشیده می‌شود، هم‌چون کسی که خود در رزم پنجم حضور دارد؛ با چشم‌هایی پر از گرد و نور، و ذهنی که میان اسطوره و اکنون در رفت‌وآمد است.
مجموعه «رزم پنجم» در عین وفاداری به ریشه‌های آیینی، موفق شده است تصویری تازه و چندلایه از تعزیه ارائه دهد؛ تصویری که نه در بازنمایی، بلکه در بازاندیشی است که قدرت می‌گیرد.
یزد – ابرکوه – محرم‌الحرام ۱۴۴۷
The Fifth Combat is the outcome of several years of experience and the continued personal vision of Gholamreza Heydarpanah toward the ritual of Ta’zieh — a vision that moves beyond the conventional boundaries of documentary photography and evolves into an original, experimental style within ritual-based visual art
In this series, Ta’zieh is not approached as a subject for mere documentation or reportage, but rather as a psychological, historical, and aesthetic condition. What the viewer encounters is not a direct representation of events, but a personal and visual contemplation of the inner themes embedded in this ritual: sorrow, separation, faith, and repetition
By employing an experimental visual language — through manipulated techniques, disrupted perspectives, the removal of details, and intensified light and color — Heydarpanah elevates Ta’zieh from a performative ritual to a visionary and abstract experience. The Fifth Combat is not merely a specific act within Ta’zieh, but a symbolic moment of inner and dramatic tension, where human and divine conflicts reach their climax
This approach transforms the role of the viewer as well: one no longer stands outside the scene, but is drawn into it — like someone present within the combat itself, with eyes full of dust and light, and a mind oscillating between myth and the present
While remaining faithful to the ritual’s roots, The Fifth Combat offers a new and multilayered image of Ta’zieh — one that derives its strength not from representation, but from re-interpretation
